فلزات سنگین در مواد غذایی و سلامت انسان

امنیت غذایی و اثرات فلزات سنگین از نظر کمی و کیفی یک مسئله بسیار مهم و با اولویت بالا برای توسعه پایدار جهانی است. در دهه‌های اخیر، اثرات فاجعه بار آلاینده‌ها بر کیفیت محصولات کشاورزی، هم امنیت غذایی و هم سلامت انسان را تهدید کرده است. فلزات سنگین و شبه فلزات (مانند سرب، کادمیوم، جیوه، آرسنیک، و کروم) در مواد غذایی، با توجه به سمیت بالقوه و اثرات تجمع زیستی آنها، تهدیدی بالقوه برای ایمنی مواد غذایی و سلامت انسان محسوب شده که می‌توانند متابولیسم انسان را مختل کرده و در بروز بیماری و حتی مرگ و میر نقش داشته باشند.

آلودگی فلزات سنگین موجود در مواد غذایی بر اساس سمیت آنها به دو دسته ضروری و غیرضروری طبقه‌بندی می‌شوند. اکثر فلزات ضروری مانند روی، مس، منگنز و کروم فلزات سنگین هستند. این فلزات برای عملکرد بدن ضروری هستند اما در سطوح بالاتر، قرار گرفتن در معرض آنها سمی هستند. فلزات دیگر مانند آرسنیک، کادمیوم، جیوه و سرب هیچ عملکرد خاصی ندارند و حتی در غلظت‌های پایین‌تر نیز سمی هستند.

گسترش صنایع منجر به افزایش قابل توجه سطح این ترکیبات در محیط زیست شده است. در کشاورزی امروزی استفاده از کودها و آفت‌کش‌های مختلف، جهت تسریع فرآیند تولید، می تواند منجر به افزایش غلظت فلزات سنگین در خاک و در نهایت در مواد غذایی شود. تجمع فلزات سنگین در خاک و گیاهان به دلیل خطرات بالقوه برای مصرف‌کنندگان، یک مسئله بسیار جدی و حیاتی است.

این بررسی با هدف شناسایی منابع گسترده آلودگی فلزات سنگین مضر بخصوص در صنعت غذا، روشهای کمی و کیفی تشخیص و تجزیه و تحلیل اثرات این فلزات بر سیستم ایمنی و عملکرد در بدن انسان می باشد.

آزمایشگاه ایمن کیا صنعت با بهره‌گیری از نیروهای متخصص و تجهیزات به‌روز قادر به شناسایی و تعیین مقدار این فلزات جهت  اطمینان از سلامت و تضمین ایمنی مواد غذایی می‌باشد.

مقدمه:

آلودگی فلزات سنگین به طور گسترده در سراسر جهان گسترش یافته، محیط زیست را مختل کرده و خطرات جدی برای سلامتی انسان ایجاد کرده است. علل ریشه‌ای این مشکل عموماً سرعت بالای شهرنشینی، تغییرات کاربری زمین و صنعتی شدن، به ویژه در کشورهای در حال توسعه با جمعیت بسیار بالا، مانند هند و چین، تلقی می‌شود. از زمان انقلاب صنعتی و جهانی شدن اقتصاد، تنوع آلاینده‌های زیست‌محیطی به طور تصاعدی افزایش یافته است و منابع انسانی بی‌شماری دارد. بنابراین، مسائل متنوع و نوظهور امنیت غذایی به ویژه ارتباط جدایی‌ناپذیر آنها با سلامت انسان، به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است.

­­فلزات سنگین عناصری با وزن اتمی بیش از 63.5 و وزن مخصوص بالاتر از 5 هستند که عموماً برای سلامت انسان و محیط زیست خطرناک هستند. عناصر اصلی موجود در این دسته عبارتند از: سرب (Pb)؛ کادمیوم (Cd)؛ جیوه (Hg)، آرسنیک (As)؛ کبالت (Co)؛ کروم (Cr)؛ مس (Cu)؛ آهن (Fe)؛ نیکل (Ni) و روی (Zn).  توسعه صنعت، استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی در کشاورزی و همچنین تشدید ترافیک خودرو، علاوه بر مزایای متعدد برای بشر، عدم تعادل‌های زیست‌محیطی بزرگی را، گاه به صورت برگشت‌پذیر و گاه برگشت‌ناپذیر، با تأثیر ویژه بر کیفیت و ایمنی غذا، منابع غذایی و سلامت مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است. فلزات سنگین هم از منابع طبیعی (سنگ‌ها) و هم منابع انسانی (استخراج فلزات، ذوب فلزات، دفن زباله، سوزاندن، آفت‌کش‌ها و غیره) سرچشمه می گیرند. این آلاینده‌ها حل نمی‌شوند و در محیط زیست تجمع می‌یابند. فلزات سنگین به هر طریقی که وارد غذا و نوشیدنی شوند، پس از ورود به بدن، اکسید شده و پیوندهای پایداری با آنزیم‌ها یا مولکول‌های پروتئین تشکیل می‌دهند. این امر منجر به اختلال عملکرد، ناهنجاری‌ها و حتی آسیبهای جدی به بدن انسان می‌شود.

پیشینه:

یکی از اساسی ترین مرحله در کنترل کیفیت و ارزیابی ایمنی در مواد غذایی آنالیز فلزات موجود در آنهاست.  فلزات سنگین و عناصر کمیاب می‌توانند به طور طبیعی در مواد غذایی وجود داشته باشند یا به دلیل آلودگی‌های محیطی و فرآیندهای تولید و بسته‌بندی به آن‌ها اضافه شوند. برخی از این فلزات، مانند سرب، کادمیوم و جیوه، می‌توانند برای سلامت انسان مضر باشند و به همین دلیل، نظارت بر سطح آن‌ها در مواد غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است.

استفاده از دستگاه جذب اتمی (Atomic Absorption Spectroscopy یا AAS) از روش های معمول و مؤثر در آنالیز فلزات موجود در مواد غذایی می باشد. این روش به دلیل دقت بالا و قابلیت شناسایی مقادیر بسیار کم از فلزات، به طور گسترده‌ای در آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت و تحقیقات علمی به کار می‌رود. آزمایشگاه ایمن کیا صنعت برای اندازه گیری میزان فلزات سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی بر اساس نوع نمونه و دقت مورد نیاز روش های مختلفی را ارائه می دهد.

اندازه‌گیری فلزات سنگین با تکنیک جذب اتمی (AAS)

خدمات آزمایشگاهی ایمن کیا صنعت در صنایع غذایی AAS یک تکنیک پرکاربرد و تحلیلی برای اندازه گیری غلظت فلزات سنگین است که اصول اساسی آن در نیمه دوم قرن نوزدهم توسط رابرت ویلهلم بونزن و گوستاو رابرت کیرشهوف، اساتید دانشگاه هایدلبرگ آلمان، پایه‌گذاری شد. این فرآیند با قرار دادن نمونه در معرض نور در طول موج های خاص انجام می شود که باعث می شود اتم های فلز مورد نظر نور را جذب کنند. غلظت فلزات سنگین در یک نمونه مایع با اندازه گیری مقدار نور جذب شده توسط اتم های تشکیل شده از آن مایع تعیین می گردد. AAS حساسیت و دقت عالی را ارائه می دهد که آن را برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های بدست آمده از نمونه ها مناسب می کند. این روش نسبتاً ارزان بوده و برای آنالیز فلزات در مایعات و بافت‌های بیولوژیکی و همچنین در منابع آب مورد استفاده قرار می­گیرد.

استخراج فلزات در صنایع غذایی

در حالی که برخی از عناصر معدنی مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر برای انسان ضروری هستند، عناصری مانند سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک حتی در سطوح پایین (10 تا 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم) نیز اثرات زیان‌آوری دارند. اگرچه آهن، مس، روی و غیره در مقادیر خاصی در مواد غذایی ضروری هستند، اما همین عناصر در صورت مصرف در سطوح بالاتر می‌توانند اثرات نامطلوبی ایجاد کنند. از این رو، تعیین سطوح اصلی و فرعی فلزات در مواد غذایی هم برای ایمنی مواد غذایی و هم برای ملاحظات تغذیه‌ای مهم است.

جیوه، آرسنیک، سرب و کادمیوم عناصر کمیاب سمی تجمعی هستند. به جز افرادی که به صورت شغلی در معرض این عناصر قرار دارند، غذا معمولاً مهمترین منبع دریافت عناصر کمیاب سمی است.

آلودگی زنجیره غذایی یکی از مسیرهای اصلی ورود فلزات سنگین به بدن انسان است. ورود فلزات سنگین به زنجیره غذایی از طریق محصولات گیاهی آلوده، گوشت و محصولات دریایی برجسته است. محصولات غذایی که در خاک و آب آلوده رشد می‌کنند، استفاده از علف‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها و آلودگی هوا در محیط، گیاهان را بسیار مستعد جذب فلزات سنگین می‌کند. فلز سنگین از طریق ریشه‌ها یا از طریق جذب برگی وارد سیستم گیاهی می‌شود و فلز سنگین را در قسمت‌های خوراکی خود ذخیره می‌کند. فلزات سنگین مصرف شده توسط حیوانات و ماهی‌ها از طریق آب، خوراک و شرایط محیطی مانند آلودگی، تمایل به تجمع در عضلات و اندام‌هایی مانند کبد، کلیه، سنگدان و روده دارند.

در سال‌های اخیر، تکنیک‌های جدید بسیاری برای هضم و استخراج فلزات سنگین معرفی شده‌اند. به طور معمول، تکنیک‌های طیف‌سنجی برای انواع مختلف مواد غذایی استفاده شده‌اند. این تکنیک‌ها شامل طیف‌سنجی جذب اتمی (AAS)، طیف‌سنجی فلورسانس اشعه ایکس (XRF)، طیف‌سنجی نشر نوری پلاسمای جفت‌شده القایی (ICP/OES) و طیف‌سنجی جرمی پلاسمای جفت‌شده القایی (ICP-MS) هستند. در میان همه این روش‌ها، انتخاب روش تشخیص عمدتاً به حساسیت، دقت، حد تشخیص و هزینه بستگی دارد. در صورت نیاز به تشخیص سریع فلزات سنگین، حسگرهای زیستی و شیمیایی و نیز نانومواد همراه با این حسگرها برای بهبود حساسیت و عملکرد آنها توسعه یافته‌اند. این تکنیک‌ها ارزان، سریع و قابل اعتماد هستند.

چهار مرحله اصلی در تجزیه و تحلیل مواد غذایی برای تعیین میزان فلزات وجود دارد:

(الف) تهیه یک نمونه جهت آنالیز از حجم دریافت شده برای آزمایش.

(ب) حذف مواد آلی

(ج) جداسازی و غلظت عنصر مورد نظر

(د) تعیین مقدار فلزات موجود در نمونه

آماده‌سازی نمونه:

روش‌های رایج حذف مواد آلی را می‌توان به طور کلی به اکسیداسیون مرطوب، هضم مرطوب باز، هضم مرطوب بسته با استفاده از سیستم هضم مایکروویو و خاکستر خشک دسته‌بندی کرد. برای تعیین محتوای عناصر، اکثر نمونه‌ها باید به طریقی به محلول تبدیل شوند

دو تکنیک پرکاربرد بر پایه خاکستر خشک یا هضم مرطوب هستند. هر دو تکنیک مزایا و همچنین محدودیت‌هایی دارند. انتخاب تکنیک باید بر اساس نیازهای کاربر خاص باشد. خاکستر خشک محدودیت‌های تشخیص خوبی را ارائه می‌دهد و به توجه کمی نیاز دارد، اما زمان‌بر و حساس به آلودگی است. هضم مرطوب بسیار سریع است و معمولاً به آلودگی حساس نیست، اما کار زیادی می‌برد و معمولاً منجر به محلول‌های نسبتاً رقیق می‌شود. رایج‌ترین اسید مورد استفاده در هضم مواد بیولوژیکی اسید نیتریک است، اما از مخلوط‌های اسیدی مختلف نیز در صورت نیاز  استفاده می شود

اهمیت اندازه­گیری و روش آزمون فلز سرب (Pb) در صنایع غذایی:

سرب (Pb) یک فلز سنگین بسیار سمی و غیر قابل تجزیه با رنگ خاکستری مایل به آبی، عدد اتمی 82، وزن مولکولی 207.2، چگالی 11.34 گرم بر سانتی‌متر مکعب و نقطه ذوب 621.43 درجه فارنهایت است. سرب مدت‌هاست که به عنوان یک فلز سنگین بسیار سمی و آلاینده مهم غذایی شناخته می‌شود. قرار گرفتن انسان در معرض سرب می‌تواند از طریق غذا، آب، هوا، خاک و گرد و غبار رخ دهد. غذا منبع اصلی قرار گرفتن در معرض سرب است. تکنیک‌های اولیه برای تجزیه و تحلیل سرب در نمونه‌های غذایی بر اساس طیف‌سنجی جذب اتمی، طیف‌سنجی نشر اتمی و طیف‌سنجی جرمی پس از هضم مواد آلی با اسیدهای غلیظ است.

در انسان، سیستم عصبی مرکزی اندام هدف اصلی برای سمیت سرب است. غلظت بالای سرب در خون بر رفتار، عملکرد شناختی، رشد پس از تولد، تأخیر در بلوغ و کاهش ظرفیت شنوایی در نوزادان و کودکان تأثیر می‌گذارد. در بزرگسالان، مشخص شده است که سمیت عصبی مرتبط با سرب بر پردازش اطلاعات مرکزی، به ویژه برای سازماندهی بصری-فضایی و حافظه کلامی کوتاه مدت، تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد علائم روانی و اختلال در مهارت دستی می‌شود، سرب همچنین باعث مشکلات قلبی عروقی، کلیه و باروری می‌شود. در دوران بارداری، سرب همچنین می‌تواند در مراحل اولیه رشد جنین را مختل کند. بنابراین تعیین مقدار سرب در یک نمونه غذایی با توجه اهمیت بالای حضور این فلز در زنجیره غذایی انسان بسیار مهم و ضروری می باشد.

در آزمایشگاه ایمن کیا صنعت روش آزمون تعیین مقدار سرب موجود در یک نمونه پس از آماده سازی نمونه مورد آزمایش، با استفاده از خاکستر سازی و هضم خشک، توسط دستگاه طیف سنج جذب اتمی با کوره گرافیتی در طول موج سرب (nm 283.3) انجام می شود. استفاده از برنامه دمایی مناسب در فواصل زمانی معین و همچنین جریان گاز ورودی به دستگاه بسیار حائز اهمیت بوده که بر اساس دستورالعمل شرکت سازنده دستگاه ارائه و در طول آنالیز باید به آن توجه بسیاری شود. حجم نمونه تزریق شده به دستگاه و همچنین غلظتهای مختلف محلول استاندارد جهت رسم نمودار کالیبراسیون برای هر عنصر طبق دستورالعمل کارخانه سازنده دستگاه طیف سنج جذب اتمی انجام می شود و در نهایت جذب نور با طول موج مشخص برای سرب و سطح زیر پیک نمودار جذب اتمی در هر تزریق برای هر نمونه، غلظت سرب موجود در نمونه را تعیین می کند. این غلظت بر اساس مقدار ng سرب موجود در ml نمونه توسط دستگاه گزارش می شود.

اهمیت اندازه­گیری و روش آزمون فلز آرسنیک (As) در صنایع غذایی

آرسنیک یک شبه فلز است که به اشکال مختلف معدنی و آلی وجود دارد و در محیط زیست هم از طریق طبیعت و هم از طریق فعالیت‌های انسانی یافت می‌شود. اشکال معدنی آرسنیک در مقایسه با آرسنیک آلی سمی‌تر هستند، اما تاکنون بیشتر داده‌های مربوط به حضور آرسنیک در مواد غذایی که در جهت کنترل مواد غذایی جمع‌آوری می‌شوند، به عنوان آرسنیک کل گزارش می‌شوند، بدون اینکه گونه‌های مختلف آرسنیک از هم تفکیک شوند.

آرسنیک یک ماده سرطان­زای انسانی است که در آب آشامیدنی و غذا، به ویژه برنج، محصولات برنجی و غذاهای دریایی وجود دارد.

در انسان، روش رایج سمیت آرسنیک غیرفعال کردن سیستم آنزیمی با اتصال از طریق لیگاندهای بیولوژیکی مختلف است. عوارض جانبی اصلی گزارش شده مرتبط با مصرف طولانی مدت آرسنیک معدنی در انسان عبارتند از ضایعات پوستی، سرطان، سمیت رشدی، سمیت عصبی، بیماری‌های قلبی عروقی، متابولیسم غیرطبیعی گلوکز و دیابت. سمیت عصبی عمدتاً با قرار گرفتن در معرض حاد ناشی از مسمومیت عمدی یا خودکشی یا در غلظت‌های بالای آب آشامیدنی گزارش می‌شود.

آلودگی آرسنیک (As) در رژیم غذایی یک مسئله مهم بهداشت عمومی است. در خاورمیانه، تأمین مواد غذایی عمدتاً به واردات مواد غذایی متکی است. در بین گروه‌های سنی مختلف، منبع اصلی مواجهه با آرسنیک، غلات و محصولات غذایی مبتنی بر غلات، به ویژه برنج و محصولات غذایی مبتنی بر برنج است. برنج و محصولات برنجی منبع غنی از درشت مغذی‌های اصلی هستند و به عنوان منبع اصلی انرژی در سراسر جهان عمل می‌کنند. میزان مصرف برنج از 250 تا 650 گرم در روز به ازای هر نفر در کشورهای جنوب شرقی آسیا متغیر است. منبع کربوهیدرات از طریق برنج یکی از علل اصلی مواجهه انسان با آرسنیک است. جمعیت خلیج فارس عمدتاً برنج و غلات آماده مصرف را به عنوان بخش بزرگی از وعده‌های غذایی خود مصرف می‌کنند.

تعیین مقدار آرسنیک یک نمونه در آزمایشگاه ایمن کیا صنعت با استفاده از دستگاه طیف سنج جذب اتمی تولید هیدرید (Hydrid Generation Atomic Spectrometry) در طول موج فلز آرسنیک (nm 193.7) انجام می شود. اساس کار تولید هیدرید بدین صورت است که نمونه در محیط اسیدی غلیظ و در حضور NaBH₄ و یا KBH₄ تولید هیدرید گازی و فرار کرده که توسط یک گاز حامل وارد ناحیه اتم ساز دستگاه (یک سل کوارتزی با دمای بالا) شده و در نهایت با عبور جریان نور از آن و جذب توسط اتم ها پیک مربوط به آرسنیک در نمونه ظاهر می شود.

آماده سازی نمونه به روش خاکسترسازی خشک توسط نیتریک اسید و یک کمک خاکسترکننده صورت می گیرد. سپس با استفاده از غلظتهای مختلف محلول های استاندارد و رسم منحنی کالیبراسیون و در نهایت داده های بدست آمده از مقدار جذب نور توسط نمونه و سطح زیر پیک منحنی، غلظت آرسنیک موجود در یک نمونه بر حسب ng در ml  از نمونه مورد آزمایش محاسبه و تعیین می گردد.

اهمیت اندازه­گیری و روش آزمون فلز جیوه (Hg) در صنایع غذایی

جیوه (Hg) یک فلز سنگین با وزن اتمی 200.59، چگالی 13.59 گرم بر سانتی‌متر مکعب، نقطه ذوب 39- درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش 359 درجه سانتی‌گراد با سمیت شناخته شده است. سازمان بهداشت جهانی، جیوه را در میان 10 ماده شیمیایی اصلی نگران‌کننده سلامت عمومی قرار داده است. انتشار گسترده انسانی و استفاده از جیوه باعث آلودگی جهانی جیوه در بسیاری از اکوسیستم‌های آبی و خاکی شده است. این فلز ویژگی‌های بارز بسیاری دارد. سازمان‌های مراقبت‌های بهداشتی از زمان‌های بسیار قدیم از جیوه به اشکال مختلف استفاده کرده‌اند. کاربردهای اصلی جیوه در آمالگام دندانی، فشارسنج‌ها و دماسنج‌ها است. جیوه‌ پس از آزاد شدن در محیط زیست، می‌تواند برای مدت زمان طولانی‌ باقی مانده و مسمومیت های حاد و مزمن ایجاد کند. نیمی از جیوه موجود در جو توسط انسان تولید می‌شود و مراقبت‌های بهداشتی بخش قابل توجهی از آن را تشکیل می‌دهند.

جیوه در تمام اشکال خود، با تغییر ساختارهای سوم و چهارم پروتئین‌ها و با اتصال به گروه‌های سولفیدریل و سلنوهیدریل، عملکرد سلولی را مسموم می‌کند؛ بنابراین، می‌تواند به طور بالقوه عملکرد هر اندام یا هر ساختار زیرسلولی را مختل کند. سمیت انسان با توجه به شکل جیوه، دوز و میزان مواجهه متفاوت است.

جیوه پس از ورود به محیط زیست، در طول چرخه بیوژئوشیمیایی خود، متحمل یک سری فرآیندهای پیچیده انتقال و تبدیل می‌شود که ارتباط نزدیکی با اشکال شیمیایی جیوه موجود در فازهای مختلف محیط زیست دارد. یکی از اشکال اصلی جیوه که عموم مردم در معرض آن قرار دارند، متیل جیوه است. عوارض جانبی عمده مواجهه با متیل جیوه در انسان، اثرات عصبی و پس از آن اثرات کلیوی، قلبی عروقی، تولید مثلی و سیستم ایمنی است. اثرات نامطلوب سلامتی ناشی از قرار گرفتن در معرض جیوه می‌تواند شامل لرزش، اختلال در بینایی و شنوایی، فلج، بی‌خوابی، بی‌ثباتی عاطفی، نقص رشد در طول رشد جنین و نقص توجه و تأخیر رشد در دوران کودکی باشد.

قرار گرفتن در معرض جیوه در انسان به ویژه از طریق مصرف متیل، دی متیل و اتیل جیوه از غذاهای دریایی آلوده رخ می‌دهد. مصرف صدف و ماهی تاکنون مهمترین منبع قرار گرفتن در معرض جیوه مرتبط با مصرف در انسان و حیوانات است.

تعیین مقدار جیوه در یک نمونه مورد آزمایش به دلیل ناپایداری هیدرید جیوه با استفاده از روش طیف سنج جذب اتمی بخار سرد (Cold-Vapour Atomic Absorption Spectrometry (CVAAS)) پس از هضم فشاری با برنامه دمایی مشخص انجام می شود. بدین صورت که در حضور NaBH₄ و یا KBH₄ یونهای جیوه (Hg²⁺) نمونه به جیوه عنصری (Hg⁰)که بسیار ناپایدار بوده کاهش پیدا کرده تا بوسیله ی گاز حامل وارد محفظه اتم ساز (سل کوارتزی بدون اعمال دما) شده و در نهایت با عبور نور با طول موج مشخص عنصر جیوه (nm 253.7) و جذب نور، سطح زیر پیک منحنی به عنوان مقدار جیوه موجود در نمونه تعیین گردد. تعیین مقدار پس از رسم منحنی کالیبراسیون در غلظت های مختلف از استاندارد جیوه طبق دستورالعمل سازنده دستگاه انجام می شود.

نتیجه گیری:

با توجه به مطالب گفته شد، مصرف غذای آلوده یکی از مسیرهای اصلی مواجهه انسان با فلزات سنگین است که می­بایست با نظارت بر محتوای این عناصر در زنجیره غذایی از اثرات زیان بار و مخاطره انگیز آنها اجتناب کرد.

با توجه به سمیت بالقوه و اثرات تجمع زیستی این فلزات که تهدیدی بالقوه برای ایمنی مواد غذایی و سلامت انسان محسوب می‌شوند که آزمایشگاه ایمن کیا صنعت در نظر دارد که با بررسی و تعیین مقادیر موجود فلزات سنگین در نمونه های غذایی راه را برای انتخاب استراتژی‌های کاهش و تکنیک‌های فرآوری مواد غذایی برای کاهش غلظت این فلزات در مواد غذایی، بدون به خطر انداختن کیفیت و ویژگی‌های حسی آن، هموار سازد.

امروزه فناوری‌های فرآوری نوظهور از جمله تکنیک‌های حرارتی جدید مانند مایکروویو و مادون قرمز، رویکردهای کنترل بیولوژیکی و تکنیک‌های غیر حرارتی از جمله پلاسمای سرد، فرآوری فشار بالا و فرآوری فراصوت، از نظر پتانسیل آنها در کاهش فلزات سنگین نیز بررسی شده است. این تلاش ها نیاز به یافتن رویکردهای جدید برای کاهش فلزات سنگین، تضمین ایمنی مواد غذایی و حفظ سلامت عمومی را برجسته می‌کند.

منابع:

1. Kumar Rai P. et al. Heavy metals in food crops: Health risks, fate, mechanisms, and management. Environment International, 2019, 125: P. 365-385
2. Carmen Trinca L. Cristina Scutarasu E. Heavy Metals in Foods and Beverages: Global Situation, Health Risks and Reduction Methods. Foods 2023, 12, 3340.
3. Moses J. A. et al. Impact of processing techniques on reduction of heavy metal contamination in foods. Department of Food Process Engineering, National Institute of Food Technology, Entrepreneurship and Management- 2025.5:123.
4. Manual of Methods of Analysis of Foods Metals, Food Safety and Standards Authority of India (Ministry of Health and Family Welfare) FDA Bhawan, Kotla Road, New Delhi-110002, 2016.
5. Arvidsson B.M. et al. Determination of Lead, Cadmium, Zinc, Copper, and Iron in Foods by Atomic Absorption Spectrometry after Microwave Digestion: NMKL Collaborative Study. JORHEM & ENGMAN: Journal of AOAC International VOL. 83, NO. 5, 2000.
6. Schneider K. et al. Lead exposure from food: the German LexUKon Project. Food Additives & Contaminants: Part A, 2014, Vol. 31, No. 6, 1052–1063
7. Kumar A. et al. Lead Toxicity: Health Hazards, Influence on Food Chain, and Sustainable Remediation Approaches. Int. J. Environ. Res. Public Health 2020, 17, 2179.
8. European Food Safety Authority (EFSA), Parma, Italy. Scientific Opinion on Arsenic in Food. EFSA Journal 2009, 7(10):1351
9. Subhas Chandra Santra. Arsenic in foodchain and community health risk: a study in Gangetic West Bengal. Procedia Environmental Sciences 2013, 18: 2 – 13.
10. Juresa D. & Blanusa M. Mercury, arsenic, lead and cadmium in fish and shellfish from the Adriatic Sea, Food Additives and Contaminants, 2003,20:3, 241-246.
11. Carocci A. et al. A Review on Mercury Toxicity in Food. Food Toxicology. 2016, p.315-325.

راه های ارتباط با ایمن کیا صنعت

برای دریافت خدمات آزمایشگاهی یا کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید از طریق ایمیل و شماره زیر با ما تماس حاصل فرمایید:

شماره تماس:02192009077